Hoofdstuk 14

GIJZELINGEN

Het is gedurende de UNPROFOR-missie steeds duidelijker geworden dat de VN niet over het mandaat beschikt om krachtig stelling te nemen. Het is al meermalen voorgekomen dat een Mercedes-Benz onderweg tijdens konvooiritten wordt klemgereden en dat de bemanning onder dreiging van een Kalasjnikov op hun voorhoofd hun voertuig moeten afstaan. In een tijd van minder dan een minuut is de MB gestolen, soms compleet met scherfvest en wapens van chauffeur en bijrijder.

Een scherpe bocht die het zicht verhindert op alles wat er achter ligt, maakt zo’n plek ideaal voor een hinderlaag. Mannen rennen de weg op en dwingen de bestuurder het voertuig te verlaten. Men hoopt dat de VN hardere maatregelen gaat nemen tegen dit soort streken en gaat zorgen dat de beveiliging van de voertuigen en konvooien beter wordt gewaarborgd. Ook gijzelingen van militairen komen in eind 1994 steeds meer voor. Het politieke of militaire doel van deze acties is onduidelijk. Het zijn represailles of onderdeel van een hoger plan.

Begin december 1994: een konvooi met zeventig verlofgangers uit Srebrenica wordt twintig kilometer ten noorden van Srebrenica staande gehouden en gegijzeld. Hun route huiswaarts eindigt voorlopig.

Tegelijkertijd wordt ook een brandstofkonvooi met 20 Lukavac-gangers, waaronder één vrouwelijke militair van het Support Command gegijzeld. Deze militairen zitten eerst vast in steengroeve en later in een school in het gehucht Papraca, 20 km ten Zuidwesten van Zvornik in Oost-Bosnie. De gehele compound leeft mee.

Het thuisfront is ongerust en het Situatie-centrum van de Crisisstaf krijgt de eerste twee dagen na het nieuws tegen de tweeduizend telefoontjes. De informatie aan de hand van de feiten blijft schaars. De schriftelijke beloftes van de Bosnische-Servische generaal Mladic over vrijlating van de Nederlandse militairen stellen niets voor. De twee konvooien blijven zitten waar ze zitten. In Zagreb staan echter al opvangteams te wachten om de zeventig verlofgangers gepast welkom te heten. In hun kielzog is de pers meegezogen. De items in het journaal in Nederland tonen beelden uit o.a. Zagreb waar nieuwsreporters naar zijn afgereisd. Uiteindelijk komt na zes dagen voor de verlofgangers uit Srebrenica een einde aan de gijzeling op vrijdagavond en mogen zij door naar Nederland. Ondanks de omstandigheden zijn ze goed behandeld.

Saillant detail was het bezoek van generaal Mladic aan de gevangen Nederlanders. Hij passeerde in een Mercedes Benz, die enkele maanden geleden werd gestolen van het Bataljon. Het voertuig was nu groen gespoten. Ook zijn in de tussentijd nog vijf VN-waarnemers gegijzeld geweest, zij zaten ook al een kleine week vast.

Pas zondagmiddag zal ook de twintig man tellende groep van het Support Command worden vrijgelaten. En kunnen ze hun weg met de brandstof voor Dutchbat in Srebrenica vervolgen. Gedurende hun gijzeling heeft iedereen van het Support Command meegeleefd en is ontzettend opgelucht dat ze weer heelhuids terug zijn.