Foto’s Reünie 2022

Toespraak Kol bd Frans van der Hooft – 1^e cdt Support Command – Lukavac
Reunie Genm Kootkazerne – Garderen, zaterdag 14 mei 2022

Direct na de 2^e Wereldoorlog was het begrip “Nooit meer oorlog” op ieders lippen. Juist in deze periode stonden we daar nog eens extra bij stil. “Nooit meer oorlog” bleek al gauw geen reële gedachte meer in deze wereld. Ook in voormalig Joegoslavië woedde begin jaren negentig een oorlog. Toen de minister van Defensie in september 1993, Dutchbat, inclusief het Support Command aan de Verenigde Naties ter beschikking stelde, was ons inzetgebied nog onbekend. Wat het Support Command kon was wel duidelijk, namelijk inzet in Midden-Bosnie in één aaneengesloten gebied, samen met het infanteriebataljon. Toen – ondanks onze heldere uitleg over wat we konden – het infanteriebataljon Srebrenica èn Zena kreeg toegewezen stonden we gelijk voor een onmogelijke opgave, maar ook voor een voldongen feit. Terwijl de oorlog voortwoedde en de eerder vanuit UNPROFOR beloofde transportsteun nagenoeg uitbleef, gingen we aan de slag en dat was ook niet zonder gezeur en risico. De kogel door de voorruit van een vrachtauto boven Gorni Vakuv was daarvan een sprekend voorbeeld. Ook de wegen waarover moest worden verplaatst, mochten die naam niet hebben. Soms waren ze gewoon weg: verdwenen.

Op de route naar Srebrenica bleek ook de “Freedom of Movement” een wassen neus. Vanuit UNPROFOR werd er nauwelijks iets aan gedaan. En toen we weer eens geen “Clearance” kregen stuurden we op 14 maart 1994 toch een konvooi naar Srebrenica. Prompt beloofden de Bosnische Serviërs juist op die route schietoefeningen te gaan houden en vanuit UNPROFOR kwam het verwijt dat we de onderhandelingen in de “Bihac-pocket” ernstig verstoorden. Aan onze mensen in Srebrenica werd geen moment gedacht. Overigens dat konvooi is veilig in Srebrenica aangekomen.
“Nooit meer oorlog” is òòk als je zelf niet direct bij de oorlog betrokken bent, maar er wel midden in zit, niet het eerste waar je aan denkt. Wel aan de beschietingen over en weer: “incoming en outgoing” worden een begrip en houden de aandacht vast. Zeker als je in Srebrenica verblijft, neemt de spanning met de dag toe, want naarmate de voorzieningen van het Support Command elders in Bosnie relatief verbeterden werden die in Srebrenica, door een gebrek aan alles, slechter en slechter en ook omdat je daar geen kant uit kon was de situatie soms zelfs erbarmelijk te noemen, met de nodige spanning die dat weer teweeg brengt.

Maar ondanks alle ontberingen, alle treiterijen, alle tegenwerking en zelfs gijzelingen, zetten we door en lieten we zo zien wat ieder van ons waard was, van Spit tot Srebrenica, waar òòk onze inzet was. Daarom mogen we met een goed gevoel terugkijken.

Ons belangrijkste doel was allemaal weer gezond en wel terugkeren. Helaas is dat niet gelukt. PTSS heeft ook onder ons slachtoffers gemaakt, met als gevolg oorlog in je hoofd en de rest van het lichaam; ook onze dierbaren werden daardoor getroffen. “Nooit meer oorlog”: een loffelijk streven waarvoor we ons moeten blijven inzetten, zelfs nu er in Oekraïne hevig wordt gevochten en ook elders in de wereld elke dag opnieuw slachtoffers vallen. “Nooit meer oorlog” is ook in ons Bosnië niet gelukt. Wel lieten we zien hoe in vrede samenwerken tot betere oplossingen leidt. Meer konden we niet doen. We hebben ons best gedaan onder moeilijke omstandigheden een bijdrage te leveren. U deed wat u kon en dat verdient alle lof. Onze gevoelens daarbij tonen lukt niet altijd overal. Hier kan dat wel in verbondenheid met elkaar, ook met degenen die niet meer onder ons zijn. Laten we samen in die verbondenheid hen gedenken en hen die aandacht geven, die ook zij met ons mogen delen.